ในการดำเนินคดีแพ่งนั้นมีประเด็นที่เราต้องมาพิจารณาว่าในเรื่องดังกล่าวนั้นเป็นปัญหาข้อเท็จจริงหรือปัญหาข้อกฎหมายซี่งจะนำไปสู่การที่ทำให้เราทราบว่าใครจะมีภาระการพิสุจน์
ในปัญหาข้อเท็จจริงนั้นนะครับ
เป็นกรณีที่เราจะพิจารณาว่าบุคคลได้กระทำการหรือไม่กระทำการใดๆหรือไม่
มีเหตการณ์ใดๆเกิดขึ้นหรือไม่
มีวัตถุหรือสภาวะการณ์ที่ได้เกิดขึ้นหรือมีอยู่ในเหตุการณ์นั้นๆหรือไม่
เหล่านี้เป็นลักษณะคร่าวๆของปัญหาข้อเท็จจริง
ยกตัวอย่าง
จำเลยได้ขับรถชนโจทก์จึงเป็นเหตุให้โจทก์ต้องเขาโรงพยาบาลจริงเช่นนี้ก็จะเป็นปัญหาข้อเท็จจริงที่ศาลต้องมาพิจารณาว่ามีการกระทำดังกล่างเกิดขึ้นจริงๆหรือไม่
ส่วนปัญหาข้อกฎหมาย
เป็นกรณีที่ศาลจะตัดสินเองคู่ความไม่ต้องนำสืบ โดยจะเน้นพิจารณาไปว่ามีบทกฎหมายใดใช้บังคับอยู่หรือไม่ บทกฎหมายดังกล่าวนั้นๆมีความหมายกว้างแคบอย่างไร และพอนำบทกฎหมายมาปรับใช้กับคดีจะมีผลอย่างไร
ทั้งนี้ปัญหาข้อกฎหมายบางประการคู่ความอาจจะต้องนำสืบเองโดยที่ศาลจะไม่สามารถทราบเองและวินิจฉัยเองได้ซึ่งนั้นก็คืออปัญหาข้อกฎหมายที่เป็นกฎหมายต่างประเทศส่วนในเรื่องของภาระการพิสุจน์หน้าที่ในการนำสืบนั้น
จะมีหลักทางกฎหมายว่า
ผู้ใดกล่าวอ้างผู้นั้นมีภาระการพิสูจน์
เวันแต่ว่า
มีข้อสันนิษฐานเบื้องต้นตามกฎหมายซึ่งก็จะมีข้อสันนิษฐานเด็ดขาดและไม่เด็ดขาด
และมีข้อสันนิษฐานตามความเป็นจริง
ทนายโตน
